Har tong sening isming bilan uyg`onaman..! Hatto seni ko`zlarimdan qizg`onaman..! Bugun yana rashkkim bilan yonaman..! Sevaman-u ammo senga BEGONAMAN!!! MUQADDIMA... Yaqindagina ymg`ir yog`ib o`tgan. Asfaltdan dimog`ga yoqimli yomg`ir isi kelmaqda. Yo`l chetida 24 yoshlardagi yigit va 20 yoshlardagi qiz bir-biridan ko`z uzmay tikilib turishibdi. Ulardan biroz narida, qizning orqa tomonida oq rangdagi mashina qizni kutmoqda. Yigitdan 4, 5 merlar orqasida, yigitni o`ziga tegishli mashina. Ichida horg`in ranglari oqargan yoshgina juvon yigitni intizor kutmoqda... LOLA: - Uyumizga dadamning hizmatdosh do`stlari, oylasi bilan mehmonga kelgandi. Shu kuni ancha o`tirib qolishdi. Bobur akam shaharda qandaydur katta tadbirkorni qo`lida ishlardi. Ayni shu bugun qishloqqa kelishibdi. Diydor sog`inchi qalbimni yodirayotgan bir mahalda, sabirsiz Bobur akam, u yoqda o`tsa ham, bu yoqqa o`tsa ham derazamni oynasini taqqillatib o`tmoqda edi! - Nima u Lola?! -dedilar oyim sergak tortib. - Bilmadim, chumchuq bo`lsa kerak! - O`lsin, hech chumchuqqa o`xshamaydiya! -dedi bir nimani sezgandek, manoli qarab. - Qaydam balki bolalar o`ynashayotgandur! -deb qo`yaqoldim hotirjamlikni saqlab. Aksiga olib, mehmonlar ham ketay demaydi. Baxtimga qo`shni qizcha elak so`rab chaqib qoldi. Ko`nglim allanimani sezgandi. U Bobur akamdan telifoni yo`qlar jo`natadigan SMS olib kelibdi. - Opa bu sizga Bobur akadan! -dediyu qo`limga to`rt buklangan, qog`oz tutqazdi. Oshxonaga kirib qog`zoni yoydim. Bunday ishlar Bobur akamni qo`lidan keladi. ``SMS Majnuntol yonida kutaman... Tezda chiq... BOBUR!`` Onam ko`rib qolmasliklari uchun qog`ozga yozib yuborilgan SMS ni o`choq tagiga tashladim. O`zim esa mehmonlar oldidan ketolmasligimdim hafa bo`ldim. Amallab kech ham tushdi, har tugul mehmonlar ``Ketamiz-ketamizga!`` tushib qolishdi. Biram quvondim, yaxshiyam yotib qolishmadi. Oyimlar mehmonlarni kuzatgani chiqqanidan foydalanib, dugonamni ko`rib kelish boxonasida majnuntollar tomon shoshildim. Kun qaytganiga qaramay, majnuntol panisida Bobur akam ko`rindi. Yaqinlashar ekanman o`zimni panaga tortdim. Uning jahli chiqqan, asabi buzulib qovog`ini soldi. - Erga tegib ketdingmi debman! - Hovotir olmang, uydagilar rozi endi tegsam bo`ladi... -dedim rashkini qo`zgab. - Nima... Nima! Rost gapiryabsanmi? -dedi havotirdan ko`zlarini katta-katta ochib. Biroz skut saqlab, soy chekkasidan o`sib chiqqan, qari majnuntol tanasiga suyanib yuzimni yashirdim. Ular esa savolini takrorladi: - Rosdan sovchilarmi? Gapir Lolaaa! Ko`p azobda qiynagim kelmadi. - Aldadim... -dedim kulib. - Vooy hayryatey, o`takamni yording! - Rosdan shunday bo`lsa nima qilardiz? -kuldim, - Yoki o`g`irlab ketishsa! Burnizi tishlab qolarmidiz? O`z aytayotgan so`zlarimdan yoshboladay quvonardim. Bobur akam asta yaqin kelib qo`limdan tutdi va shivirladilar. - Lolaginam, ishon go`zalim, men tirik bo`lsam, sen hech-zohni yo`latmayman! - Ollohni o`zi, barchamizni panohida asrasin, lekin dard kelsachi!.. Qanchadan-qancha og`ir dardlar bor... -dedim. Bilmadim nega bu gaplarni aytdim o`zi, balki kechadan buyon boshim og`rib turgani tasirimikin! - Sufey nafasingni yel olsin. Nima balo Eshmat tog`ani yong`og`ini tagidan o`tganmisan? Shu payt uzoqdan tiraktir ovozi eshitildi. O`zimni yanada panaga tortdim. - O`limdanam batta narsalar bor, bilasizmi? -dedim. - Senga birnima bo`lganov, bugun o`zinga o`xshamayabsan! Ho`sh gapir nima ekan o`limdan battar? - Gap so`zlar! Meni gap so`zlardan ham asray olasizmi? Bobur akam orqasiga o`girilib, daladan qaytayotgan, kanalning kechuvidan o`tayotgan, mol, qo`y haydab kelayotgan shom pardasi ortida hira-shira ko`zga tashlanayotgan odamlar, tomon ko`z tashladilar. - Go`zalim kech bo`lib qoldi. Tezda uyinga jo`na... -dedilar. Meni tushunganlaridan judayam hursand bo`ldim. Yuzlaridan btta o`pib oldimu, uyga yugurdim. ``Qanday zo`r Bobur akam borlar-aaa! Men uchun har qanday sinovga tayyor!..`` Eshikimizga yaqinlashar ekanman, birdam ortimga qaradim. Uzoqdan halimam termulib turardilar. Shuncha kuttib atiga ikki daqiqagina ko`rishish nasib etdi. Biroq shu fursat ham biz uchun yetarlidir. ``Sizni sevaman!`` Sivgimni borliqqa yo`lladi. Qalbim sadosi sevgimni, sevgilim qilbiga yetqazishiga ishonib. * * * * * Nimalar bo`ldi, o`z? Shuna olmadim! Bilganim kasalxonada o`zimga kelganim. Oyim esa tepamda o`ltirardi. Ranglari dokaday oqargan. Juda ko`p yig`laganidan ko`zlari qizarib ketgan. - Oyijon menga nima bo`ldi? -dedim o`rnimdan qo`zg`alib. Ammo negadur boshim aylanib ketdi. - Yuu, qizim o`rningdan qimirlama? -dedilar oyim yuzlarimdan silab, o`rnimga yotqizib. Boshimda allaqanday kuchli og`riq turdi. Nima bo`lganini tushunishga idrok etishga, og`riq halal berardi. Og`riq zo`ridan boshimni changallab yig`lay boshladim. - Dadasi! -oyim dadamni va do`ktirni chaqirdilar. - Do`ktir, do`ktir... Uyog`i uzuq-yuluq xotiralar, dadamni: qizim deya yordam berishga oshiqqani, onamning: yig`layotgani! Do`ktirlar ukol qilishdi, og`riq yo`qolib. Shundan keyn nima bo`lgani hoirlashga urundim... Bobur akamning yonidan qaytgach, darvozahonada shirin hayollar og`ushida ozroq turdim. Uyog`i ostonadan chiqayotganimda, ko`zim tinib, atrof gir aylanib ketdi. Devorga suyanib olishga chog`landimu, oyimni chaqirdim... Uyog`i, uyog`i esimda yo`q. Dorini tasiri kuchaydi, hushimni, a`qlimni idrok qilishim susaydi... * * * * * BOBUR: - Bu xabarni aytishim onson bo`lmasligini oldindan sezargandim... - Uylanyabdi!!! -akamni yuzida hayrat va kulgu zohir bo`ldi. - Uylanyabman deysanmi? - Nima deyabsan o`zi Bobur? -oyim suhbatga qo`shildilar, - Hazillashyabsanmi? - Yo`q oyi... Haqiqat ertaga to`yim! -dedim boshimni egib sekingina. - Voy sho`rim, nimalar deyabsan? - Oyi kechring, shunday bo`lib qoldi! - Nima bo`ldi? nima bo`lib qoldi? Sen... Sen Bobirmisan o`zi? -dedilar oyim bu kutilmagan xabardan esankirab. - Odinaga uylanmasan bo`lmaydi! - Voy sho`rim, nimalar qilding beyhayolar? Oyimning hayollariga o`ylaganim keldi. - Oldingizda gunohkorman, kechring! -boshimni ko`tarishga ham o`zimda kuch topolmadim, - Rostdan ham erta to`yim, sizlarni to`yga aytgani keldim! - To`y! Akam xontaxta ustiga musht tushurdi. Oyim yig`lay boshladilar. - Kim u Odinaaa? -dedi oyim alam bilan. - Boshlig`imizni qiz! - Diydoring qurmagur... Men senga ishonib: bolam ishlayabdi kelsa to`y qilaman deb yuribman, sen esa uyoqlarda, nima sharmandaliklar qilib yuribsan yergina yutmagur!.. -dedilar alamdan yum-yum ko`zyosh to`kib. - Yo`q... Esing joyidami, Bobur? -akam, jahil bilan o`rnidan turdi, - Hech qanaqa to`y bo`lmaydi. Hozir ostona hatlasang oyog`ingni sindiraman! - To`y bo`ladi aka, o`ldirsez ham to`y bo`ladi! -dedim qatiy ohangda. - Iffatsiz kelin, bizni xonadonga qadam bosmaydi uka! - Ha albatta... Baribir otasi yolg`iz qizini qishloqqa jo`natmaydi... -yig`layotgan oyimni tinchlantirishga urundim. - Oyijon jon oyi... Sizdan yolvorib so`rayman, ertaga to`yga boring... - Oyim hech qayerga bormaydilar... -akam baqirdi. - Yo`qol qorangni ko`rmay! Oyimga bir, akamga bir qarayman. Ihtiyorsiz asta qo`zg`aldim. - O`g`lim! -dedilar oyim ko`zyoshlarini artarkanlar. - Bugun qo`shni chiqgandi. Lola seni so`ratibdi... Oyim shu damda nima uchun Lolani esladilar! Balki Lola bilan munosabatimizni bilganlari uchun, meni yo`limdan qaytarmoqchidurlar! Lekin hech nimani bilmaydilar. Oyimni so`zlarini eshitib, eshitmaganlikga oldim. - Oyijon men ketishim kerak... Hali o`rnimdan turib ulgurmagan edim. Ko`kragimga teygan tepkidan ortga quladim. Akam o`rnidan sakrab turib, yoqamdan oldi. - Lanati orsiz, sen bilan qonimiz bir emas! -dedi yuzim aralash chakkamga musht tushurib. - Aka nega tushunmaysiz, men shunga majburman! - Nimaga majbursan? Kimdur seni majbur qilmaydimi? - tizallab qornimga tepdi. Qornimni ushlagancha cho`kka tushdim. - O`lganing yaxshi... Bir qizni nomusiga tegib, endi oyimni yonlariga kelb: uylanmasam bo`lmay deyishga? Shunday tubanlashib ketgan ekansan, o`sha yerdan kelmay qo`yavermaysanmi! - Men hechkimni nomusiga tegmanman aka! -akming ko`ziga qarashga ham qo`rqib boshimni egdim, - U qizni nomini oqlab beraman! - Evaziga nima! -dedi akam ustimdan kulgandek. Shunday qaradilarki, go`yo yigitlik or, g`uruimni tepkilab tashladilar. - Izzat nafsing bormi o`zi? - Yo`q, endi menda na or bor, na g`urur... -akamga tik qaradim. - Badavlat yashamoqchiman aka badavlat... Jonimga tegdi kambog`ol yashash! O`zimni sotdim, o`sha boylar sotvordim. Evaziga uy-joyli, mashinali, pulli bo`laman... Zamon qonuni bu, yashash qonuni. Men sizga o`xshab qara ishchi bo`lmoqchimasman! -dedim. Bu so`zlanni akamni yuziga aytishga jurat etdim. Akam bir oyimga, bir shovqindan bolalarini quchoqlab burchakda o`tirgan ayoliga qaradi. Ko`zlaridagi istirobni esa so`z bilan tariflay olmasdim. Bu hayotda men ishongan tog`im, akam edilar. Yoshligimdan juda sho`x, erka edim. Ko`p xatolar qilardim. Dadam rahmatli juda qattiqqo`l inson edilar. Xato qilganimda ayamay urardilar. Shuni bilgan akam, dadamdan avval o`zi jazolardi. Urardi, tepardi biroq ayardi. Men juda ko`p urardi ammo akamni juda yaxshi ko`rardi. Chunki ko`zimga qarab, dilimdagini o`qiy olardi. Hozir esa u meni tushunmayotgandi. Men esa o`zim bilmay akamning dilini qattiq og`ritib qo`ydim. Dadamizdan keyin oyla tashvishlari akamni zamma yuklandi. Halol mehnat qildi, halol ishladi. Mendan ham o`ziday bo`lishimni, ustimiz yamoq bo`lsada halol luqma yutishimiz kerakligini qatiy talab qilardi. Menga shunday tarbiya berardi. Bugun uning ko`zlaridagi namoyon bo`lgan istirobni ko`rish... - Tushuning, meni boshqa ilojim yo`q! -dedim ko`zimda yosh bilan. Eshik tomon yo`naldim. - Shunchalik darajada tubanlashib ketgan ekansan! Nega unda Lolani umidvor qilding? Nega bugun uni betob paytida tashlab ketyabsan? - Lolaga ollohdan shifo so`rayman... Lekin Lolani yoniga kirolmayman! - Yuzing chidamayabdimi? Akamni savoliga javob bermadim. - Oyi men duvoyingizga muhtojman, iltimos meni qarg`amang! -dedim. Oyim esa yana ko`z yosh to`kdilar. Ortiq bardoshim yetmadi. Eshik tomon otildim. Ortimdan oyimni yig`lab aytgan so`zlari eshitildi: ona hech qachon og`lini qarmaydi! * * * * * ODINA: - Olam-olam orzulari bor qiz edim. Dunyo tashvishlaridan beyhabar, dadamning qanoti ostida beg`am, betashvish yayrab yashardim. Har bir qiz, orzu qilganidek men ham oppoq libos kiymoqchi edim, bir diyonatli, mard insonning suyukli yori, honadoni bekasi bo`lmoqchi edim. Mana muqaddas sanalmish, chimildiqqa oyoq qo`ydim. Orzu qilganimday egnimda oppoq libos... Lekin bu libos go`yo eginmadi kafandek. Yonimdagi turmush o`rtog`im esa, birovning baxtsizligidan manfat ko`rayotgan, manfur kimsa. O`zgalar evaziga boyimoqchi bo`lgan, kasofat. Huddi jirkanch shilliqurtdan nafratlanaman undan... Yig`lagim kelyabdi, baxti qaro, beybaxt bo`lganimdan yig`lagim, dod solg`im kelyabdi. * * * * * LOLA: - Betob bo`lib, ikki oy yotdim. Shu kunlar ota-onam uchun, qanday o`tganini so`z bilan tariflay olmayman. Ular men uchun nimalar qilishmadi. Tekshiruvlarni o`zigayoq borimizni sarflab yuborishdi. O`shanda kasalxonadaligimda, do`ktir va ota-onamni suhbatini eshitdim. Oyim yig`ladi, dadam o`zini yo`qatayozdi. Natijalar salbiy chiqibdi. Miyamda o`simta bor ekan, iloji boricha tezroq aperatsiya stoliga yotishim kerak ekan. Davolashni yagona yo`li, aperatsiya... Lekin bunday aperatsiyalar faqat chetelda o`tqazilar ekan. Tezroq harakat qilmasak, hayotim qil ustida qolishini aytishdi. Bu so`zlarni eshitgan dadam, hammasini topib kelishlarini aytdilar. Biroq bunday murakkab aperatsiya uchun chetel valutasida juda katta mablag` zarur deyishdi... Borimizni sotganimizda ham birda buncha pulning o`ndan biri ham yo`q edi. Dadam qaylarga bormadilar, kimlarga yalinmadilar, ammo najot yo`q edi... Qattiq tushkunlikka tushdim. Ota-onamning ilojsizlikda kuyushlarini, ko`rish esa, battar azoblardi. Bora bora vaziyatni tushunib o`limimga ruhan tayyorlana boshladim. Dilim tinchlangan vaqtda faqat bir narsani Bobur akam bilan ohirgi marotaba diydorlashishgina o`ylardim. Ular ko`rish istaga yo`lida, uyatni ham chetga surib, ilijsiz oyimga yalindim. Qizlarini to`g`ri tushundilar. Qanchalik uyat bo`lmasin, Bobir akamni aytirib yubordilar... Ammo... Ammo ular ha deganda kelavermasdilar... O`zim esa ilojsizman, kasalligim sabab ixtiyorim qo`limdan ketgan. Boshimni ko`tarishgada halim, yuragida esa milt etgan nur yo`q. Najotni nimadan kutishni ham bilmayman. Ko`zyoshlarim necha yuz karra yuzimni yuvdi. Tonglar otguncha qancha yostiqlarni yosh tomchilarimdan ivibib yubordim. Bobur akamdan esa hamon darak yo`q. Go`yoki qalbimga iztiroblar dunyosidan bir tuynuk ochilgandek. Tushkunlik sabab, bu tuynukni bekitishning sira iloji yo`qdek tuyulaveradi. Chiroqning birozgina shulasiham, boshimda og`riq paydo qiladi. Shuni uchun, ota-onam xonamga pardalar tutib qo`yishgan. Nimqorong`u xonamda shiftga qaragacha jim yotaman. Dard asta yengib borayotganidan, hatto xayollarimga erk berishga ham majoli qolmagandi. Bobur akamdan esa ham darak yo`q. Qalbdagi og`riqlarim o`yimga ayon. Har lahzam ohirgisi bo`lishi mumkunligini tuyaman. Nadqadar og`ir inson, hayot bilan bog`lovchi so`nggi tolalarning chirt-chirt uzilayotganini sezib turishi. Yotaveraman, yotaveraman go`yoki vaqt to`xtab qolgandek. Charchab uyqu bosadi. Lekin qancha muddat yotganim, xotiriamdan o`chib ketadi. Etim junjikib tezda uyg`onib ketaveraman. Yana o`sha tuyg`ular azob bera boshlaydi. ``Ishqilib o`libqolmadimmi?`` Hadiksirab atrofini kuzataman. Yuzlarimda sezilar-sezilmas taralayotgan, titroq xayollarimni to`zg`atib yuboradi. Oyimning titrayoqgan qo`llari yuzimni qo`llarimni silayotgan ekan. - Oyi! - Ha, qizim! -dedilar mehir bilan boqib. - Soat necha bo`ldi? - Tong yorishyabdi jonim! - Nega qorong`u? - Hozir pardalarni ochaman, xonang yorishadi! -dedilar oyim pardalarni ochishga shoshilib. Fursatdan foydalanib, dadam yo`qliklariga ishonch hosil qilib oldim. - Oyi... - Ha, qizim! - Bobur akam kelmadilar haligacha! -dedim uyalganimdan ko`zlarimni olib qochib. - Tong endi, otmoqda balki hademay chiqib qolar... Oyimni so`zlaridan so`ng, derazgaga multiragan kuyi quyoshni qarshilagan bo`ldim. Jimirlayotgan ufqqa uzoq-uzoq tikilarkanman, halizamon Bobir akam chiqib qoladigandek tuyulaveradi. Birdan yuragimni vohim bosdi. ``Ular chiqsa nima der ekanman, meni bu holat ko`rishlariga qanday bardosh qilaman!`` O`zimni tinchlantiraman-u, baribir soddadil ko`ngil sira tinchimaydi. ``Ahir shu holatida na tiriklar orasidama, na o`liklar orasida hisobda yo`qdekman. Meni boshiga uradilarmi?`` degan o`ylar ko`ngilni hira qiladi. Taqdir o`yinlari, qalb tuyg`ulari bir-biri bilan chiqishaverarmas ekan. Betizgin tuygkularning asiriga aylangan ojiz, umidsiz bir dardmand qizga aylangan edim. Birdan hayotim quyoshi porladiyu, yaratgan inoyati bilan sahovatli insonlar menga o`z yordamlarini berib qo`l cho`zishdi... Hayotdan umidimni uzgandim... Uyimizga kastum-shim kiygan, bir kishi keldi. Uyimizni nurga to`ltirdi bu inson, qadamidan. O`zini shifoxonaning yuridik ishlar bo`yicha advakati deb tanishtirdi. Shifoxona mening aperatsiyam uchun fondidan katta mablag` ajratganmish. Bu hushxabarni eshitgan ota-onam quvonganidan yig`ladilar. Men, esa Bobur akam chiqmaganidan, qadrimga achinib yig`ladim... * * * * * O`sha kuni meni Germanyada o`tqazilishi kutilayotgan murakkab aperatsiya olib ketishayotgandi. Ayni shu kuni qishloqda tarqagan gap-so`zlarda xabar topdim. ``Ishonmayman, hech qachon bunday gaplarga ishonmayman... Go`yo Bobur akam shaxarda kimgadur uylanibdi! Bo`lmagan gap, hech qachon ishonmayman!`` dilimda shu so`zlarni qayta-qayta takrorlar edim. Nega kelolmadilar! Menga qorong`u. Lekin. Bir narsa aniq, Bobur akam, qayerda bo`lmasin meni haqimda o`ylaydi... Buni ich-ichimdan his qilaman. Chunki biz bir-birimizni sevamiz... Shuning uchun ham davolanib, ular yoniga sog`lom bo`lib qaytishim kerak... * * * * * Aperatsiya mufaqiyatli o`tdi. Ahvolim o`nglana boshladi. O`z yurtimizga qaytib, davolanishni o`zimizda davom ettira boshladim. Ahvolim juda tez tiklanib borardi. Bir necha oyda yana avvalgi hayotimga qaytdim... Ohirgi oylarda oyim bilan sirdosh bo`lib qolgan edik. Yolg`iz qolganimizda yana Bobur akamdan so`z ochdim. Biroq oyimning qoshlari tutashib ketdi. Jahillari chiqdi. - Haliyam o`shani o`ylab yuribsanmi? -deya koyib aerdilar. Qishloqdagi gap-so`zlarga meni ishontirishga urundilar. Ular oyim bo`lsalarda, ularga ishonaolmasdim. Oyimning dakkilaridan qattiq hafa bo`ldim. O`sha oqshom qaror qildim. Bobur akamni yoniga boraman. Ertasi kuni: ammamnikida yotib qolaman degan boxona bilan Bobur akamni qirib ketdim. Katta shahar, izlab-izlab nihoyat kun oqqanda topib bordim. Kattakon uy, hizmatkor eshik ochdi. Bobur akamni so`radim, ular uyda ekan, ammo meni kiritishmadi. Men esa qaysarlik bilan, fikrimdan qaytmay turaverdim, shundan keyin hovliga kiritishdi. Birzumga yonimda paydo bo`lgan Bobur akamni taniyolmay qoldim. To`g`ri olti, yetti oylar ko`rishmadik, lekin inson shunchalik o`zgarib ketishi mumkunmi? Ularni aytgan so`zlari, meni butkul esankiratib qo`ydi. - Ket, meni boshqa izlab kelma! -dedilar, go`yo itni quvgandek ko`chaga quvib. Bu ham yetmagandek, ortimdan ikki yigitni jo`natdi. Yigitlarni niyati buzuqligini, fahlab judaham qo`rqib ketdim. Baxtimga bir oq mashinada kelgan inson meni qutqarib qoldi... Uyga qay ahvolda qaytganim o`zimga ayon. Sevgimiz pok, tuyg`ularimiz sof edi. Men sevgimga ishonib, gap-so`zlarni eshitmaslik uchun quloqlarimni berkitgandim. Biroq ko`zlarim bilan ko`rdim, Bobur akam haqidagi gaplar chin ekaniga ishonch hosil qildim... Bir necha kun o`zimga kelolmay yurdim. Hayolimni birgina o`y band etgandi. ``Nahot endi bir-birimizga begona bo`lsak?`` Bobur akamdan nafratlandim, achiqlandim, qarg`adim. Lekin baribir so`zlarimni qaytib olib, baxt tiladim. Ularga qastma-qast, usiz ham yaxshga, men ham o`z yo`limni topib ketishga dunyodagi eng baxtli qiz bo`lishga qaror qildim. Endi ko`nika boshlagan edim, kutilmaganda bir yoshgina ayol keldi. Aytishicha Bobur akamni rafiqasi ekan... * * * * * BOBUR: - Oyimni, akamni boshini egib qo`ydim. Lekin mening ham niyatlarim ezgu edi... Odinani avvaldan tanir edim. Biroq bir-birimizga be e`tibor bo`lganmiz. To`g`ri u boshlig`imni yakka-yagona arzandasi, men esa oddi bir ishchi edim. Boshliq bilan gaplashlashganimdan keyin, Odinani boshiga kulfat tushganini bildim. Ayni damda biz bir-birimizga yordam bera olardik. Men unga uylanib, oylasi shanini asrashim kerak edi. Evaziga boylik, ammo sevganim Lolada kechishim lozim edi... Nima gap-so`z bo`lsa bo`ldi. Men Odinaga uylandim. Hech narsaga qaramay, uni baxtli qilishga ahd qildim. Ammo... U meni ezgu niyatimni notog`ri tushundi... Chimildiqqa qadam bosdim. U boshiga oq rumol tashlagancha o`ltirardi. Asta borib yuzini ochdim. Uni baxtli qilmoqchi, dardlarini artmoqchi ekanligimni aytgim kelgandi. Afsus u, hatto menga qarashgada or qildi. - Menga yaqinlashmeng! -dedi qatiy talab qilib. - Endi erizman! -dedim. - Yo`q, bizlar begonamiz! -u alamzada, nafratli bir ohangda gapirdi. - Bizlar bir-birimizga begonamiz... Mana oradan necha oylar o`tib ketdi. Lekin zarracha ham menga bo`lgan nafratini so`ndirmadi. Shu kunlarda kutilmaganda Lola meni izlab keldi. Hech kumagan edim, undan bu tahlit jasoratni. Ko`rib hursand bo`ldim. Shukurki jismi-joni sog` omon. Ammo u kelmasligi kerak edi. Odinani ko`ngli uchun, Lolani haydam yubordim... Bilmadim nima tasir qildim. Shu kundan boshlab, Odinani mumilasi o`zgardi. Bir necha kun o`tib, kulimgaganda meni bir joyga olib borishimni iltimos qildi... * * * * * ODINA: - Hech bir qizni boshiga, menikidek balo yog`ilmasin, deb har kun yaratgandan so`rayman. O`sha mashum kunni eslash, men uchun azob. O`yladim deguncha yuragimni vahima bosadi. O`sha kun o`qishdan chiqgach endi mashinamga o`ltirmoqchi edim. Qayerdandur ikki kimsa paydo bo`ldi, men majburlab mashinaga solishdi... Bir kechada... Ho`rlab, nomusimni toptab uyimiz oldida tashlab ketishdi. Ulardan menga tegmasliglarini yolvorganimdan. Ulrdan bir bir gap aytishdi, so`zlashgada tilim bormaydi... Ulardan birining aytishicha: Mening ho`rlanishim! Dadam qilgan gunohlari uchun tavon to`layotgan ekanlar qizlarining nomusi bilan! Ha, ular aynan shunday deyishdi... Ularning so`zlari chin ekanligini esa, dadamni ko`rganida tushunib yetdim. Dadam men uchun ilohday, zot edilar. Afsuski endi bilsam ular ham anchayin jirkanch ishlarga qodir bo`lgan kimsa ekanlar. Otasi tufayli nomusidan ayrilgan farzand bo`lib yashashdan ko`ra o`limni afzal ko`rdim. Tomirlarimni tig` bilan tildim. Ammo o`lim mendan yuz o`girdi. Meni asrab qolishdi, ikkincha gal ham o`lim meni chetlab o`tdi. Dadam esa afsus bilan bosh chayqashdan nari o`tolmadilar. Hattoki meni shu kuyga solganlar ustidan ham davo qilolmadilar. Sababi o`zlarining ham kirdikorlari ochilishidan qo`rqdilar... Yashashni, bu jirkanch dunyodan nafas olishni ham umunan istamasdim. Falat jonimga qast qilish, tezroq bu olamdan ketishni o`ylardim. Biroq hech qanday ilojim yo`q, qattiq nazorat ostida yashashga majbur bo`layotgandim. Tun bo`yi ollohdan jonimni olishini so`rab chiqdim. Tonga borib uxlab qolibman, tush ko`rdim. Tushimda chiroyli oppoq yuzli bir bolakay meni yorug`lik tomon chorlardi. Men bolakay tomonga intildim. Unga yaqin borganimda, meni qattiq quchoqlab oldi, o`zimni barcha dardlardan halos bo`lganday, yengil his qildim. Atrofim yorishib, uyg`onib ketibman... Bu tushumning har lahzasi, yodimda muhurlanib qoldi. Bir necha kungacha shu tush tasirida yurdim. Tushni bejizga ko`rmaganimga ishonchim komil edi. Bu tush yaxshilikka ekanligini his qilardim. Shuni uchun tushum tabirini, juda-juda bilgim kelardi. Keyin malum bo`ldi, men homilador ekanman... Oylamiz uchun katta sharmandalik ekanligini tushungan dadam - bolani oldirib tashlashimni so`radilar. Avvaliga ko`ndim, biroq bir necha kun avval ko`rgan tushum sabab fikrimdan qaytdim. O`sha tushumdagi bolakay meni vujudimdagi go`dak ekanligini tushundim. U bolani ham, o`zimga qo`shib nobut qilishga yuragim betlamadi. Yuragim ostida shakillanib borayotgan, yana bir vujut yashashimga quvvat berayotgandek, o`lim haqidagi fikrlarim tarqab, o`rnini boshqa anchayin shirinroq o`ylar egallay boshladi. Bora-bora bu fikrlar, qarorga aylandi. Qattiy qaror qildim, yashayman, faqat yuragim ostidagi jon uchun yashayman... Niyatimni dadamga aytdim. Meni qaytarishga urundilar, lekin ahtimda sobit turib oldim. Yana bir necha kun o`tib, dadam sharmandalikdan qutulishni boshqa yo`lini topdilar. Meni turmushga uzatishga qaror qildilar. Darrov kuyov ham topildi. Go`yoki: bir kambag`olni boshini silamoqchi edim, degan boxona bilan qo`llarida ishlaydigan bolani o`zlariga ichkuyov qilishga ko`ndirib, keyin elga ovoza qildilar. Bo`lajak erimni tanir edim. Oddiy ishchi edi, ko`rinishida or-nomusli yigitga o`xshardi. Lekin odamni ko`rinishiga qarab, ichini bilib bo`lmas ekan. Meni ahvolimdan habardor, haqiqiy erkak or-nomusli, izzat-nafsi bor yigit menga uylanmagan bo`lardi. Chunki mendeklarni peshonasiga, ``It tekkan osh!`` degan tamg`a bosishadi. Chiroyimga uchdi deyolmayman, chunki boshqa ishchilardek, u hech qachon menga qiziqish bilan qaramagan. Endi uylanishga rozi bo`libdimi, demak dadamning pullariga uchgan. Bundan hulosa chiqarish mumkun u meni hech qachon xotin o`rnida ko`rmaydi. Shunchaki to`kin xayot uchun chiptaman xolos... Shuni uchun ham undan jirkandim. Chimildiqdayoq, unga munnsabatim qanday ekanligini bildirdim, uni qatiy rat etdim. Hatto u bilan bir to`shakka yotishdan jirkanishimni yuziga aytdim... O`sha kundan boshlab, menga yaqinlashmadi. Hatto qo`lini tekkazmadi. Ammo qancha unga nafratimni sochmay, menga iliq munosabatda bo`lishda davom etardi. Uning munosabatidan battar achchiqlanar edim. Go`yoki dadamga yaltoqlanib men bilan munosabat qilayotgandek tuyulardi. Oylar o`tib borardi, homilam tobora kattalashardi. Endi o`zimni tinchlantirib faqat bolamni sog`lig`i haqida bosh qotira boshladim. Shunday kunlarning biri, derazani ochib, toza havodan baxramand bo`layotgan edim. Eshigimiz oldida bir qiz paydo bo`ldi. Gap-so`zlaridan erimni so`rab kelganini tushundim. ``Razil yana bir bechorani ham kuyduribdi!`` deya erimni qarg`ab qo`ydimu, ortiq unga e`tibor bermadim. Shu payt tasodufan dadam erimga baqirayotganini eshitib qoldim. Ularni aniq, ravshan eshitdim. Dadam aytdi: - Bobur biz bitim tuzganmiz, tashqarida bo`layotgan tomosha nimasi? Erim: - O`z so`zimda turaman, men har qanday vaziyatda ham Odinaga sodiq qolaman! Erimni tushunmadim, chiqdiyu qizni haydab soldi. Shu payt dadamning asil basharasi yana bir karra namoyon bo`ldi. Erim chiqib ketishi bilan, qo`riqchi yigitlarga qo`ng`iroq qilib: qizni daf qilishni buyurdi. Men bu buyruqni uncha tushunmadim. Dadam u bechora qizni o`ldirib yuborishga buyurdimi, yoki uni ham meni kuyimga solishnimi! Hudoga shukurki, o`ylaganlarim bo`lmadi. Qo`riqchi yigitlar tezda ortiga qaytdi... Meni bir narsa o`ylantirib qo`ydi. Dadamning ``KELISHUV!`` degan so`zlari. Dadam erimga mashina, uy hadiya qilganda olmagandi. Majburlaganlaridan so`ng, uy va mashinani olib meni nomimga rasmiylashtirib qo`ydi. Buni men merosxo`r bo`lish uchun yaltoqlanish deb baxoladim. Shuni uchun erimga e`tibor bermay qo`ygandim. Dadam bilan suhbatini eshitganimdan, so`ng ichki bir qiziqish paydo bo`ldi. Erim ishboshqaruvchi bo`lib ishlayotgan do`konlarimizdan biriga bordim. Erim haqida surushtira boshladim. Hayron qoldim, kassada o`tiradigan tortib, yuk tashuvchigacha faqat yaxshi so`zlar bilan halol inson ekanligini aytib maqtashdi. Men bilgan olamda bunday, halol inson bo`lishiga ishonish qiyin. Hech zamonda boshliq oddiy hammol bilan birga abet qilishi mumkunmi? Men bilgan olamda yo`q, ammo meni erim shunday qilar ekan. Faqatgima u ishlayotgan do`konimiz katta foyda keltirishi esa yanada hayratim va qiziqishimni oshirdi. Og`iroyoq holatimga qaramay, surushtiruvni davom ettirdim. Endi dadamning eng ishongan insoni bo`lgan amakimni so`roqqa tutdim. Avvaliga unamadilar, lekin bazi kirdikorlaridan xabarim bo`lgani uchun, dadamga aytib berishim bilan qo`rqitdim. Ilojsiz amakim ko`ndi. Dadam va erim o`rtasidgi kelishuvning bor tafsilotlarini bildim-u, shu zahoti o`pkam to`lib, ho`ngrab yig`lab yubordim... * * * * * LOLA: - Bir ayol keldi, o`zini Bobur akamning rafiqasi deb tanishtirdi. 7, 8 oylik homilador edi, uni ko`rib, avvaliga rashkim qo`zg`ab unga qo`pol muomila qildim. Lekin u bosiqlik bilan meni, tashqarida turgan mashinasida suxbatlashib olishga taklif qildi. Rozi bo`ldim. U shafyorini ancha uzoqqa borib turishini buyurdi. So`ng esa mashinasida yolg`iz o`tirib, meni o`ziga yaqin olib boshiga tushgan qora kunlari, qanday qilib, Bobur akamga turmushga chiqqani haqida so`zlab berdi. Uni yig`lab o`tirib tingladim. U tortgan azoblari oldida, meni dardim hechnarsa ekan. So`zlari yakunida, oyla qurib, hatto bir to`shakda yotmaganliklarini aytdi. Agar istasam Bobur akamni o`zimga qaytib berar ekan! Yana meni bir sirdan vohib qilishi kerakligini aytdi. Buni uchun avval Bobur akam bilan uchrashim kerak ekan. U menga manzilni aytdi, so`ng hayrlashdik... Ikki kun o`tib aytilgan manzilga bordim. * * * * * BOBUR: - Ishdan qaytgach yotoqqa kirdim. Qarasam pastga to`shalgan, o`rin/ ko`rpam yig`ib qo`yilibdi. Devonda esa, ikki kishiga mo`ljallanga o`rin to`shalgan. Odina kirib keldi, ko`zlarida yosh, bir muddat tikilib qoldi. - Ahvoliz yaxshimi? -so`radim, havotirlanib, - Hech qayeriz og`rimayabdimi? - Hammasi joyida! -dediyu birdan quchoqlab oldi. Shu kungacha yoniga yo`latmagan, bir og`iz ham tilidan shirin so`z eshitmagan edim. Birdan ko`zlarida shavqat paydo bo`lib, quchoqlab olgani, meni hayratga soldi. - Odina sizga nima bo`ldi? U yanada qattiqroq quchib: - Bugun sizga turmushga chiqqanimdan, baxtli ekanligimni angladim! -dedi. - Rahmat, hursandman! Unga nima bo`ldi bilmayman lekin, uning ozgina muhabbatiga sazovar bo`lganim meni yelkamni ezib yotgan zildek yukdan halos qildi. ``Tangrimga ming shukur!`` * * * * * ODINA: - Turmush o`rtog`imning aslida kim ekanligini bilganimdan so`ng, ularga nisbatan nohaqlik qilganimni tushundim. Bu inson nafratga loyiq emas, aksincha mukofotga loyiq ekan. Menga uylanib oyilari va akalari bilan o`rtalariga devor tushgani haqida bildimu, shu devorni buzushga aht qildim. Hech kimga bildirmay ularni uyiga bordim. Yaxshi men tanishmas ekanlar, mehmonday izzat, hurmatlab kutib olishdi. Bobur akaning oyilari bilan suhbatga kirishdim. Avvaliga boshimga tushgan ko`rgulik haqida so`zlab berdim. Isboti tariqasida, qornimdagi farzandimki o`zlari ko`rib amin bo`ldilar. So`ng bir insonni mardlarcha tutgan yo`li haqida so`zlab berdim. So`zlarim yakunida, o`sha inson o`g`illar, o`zim esa kelinlari ekanligimni oshkor qildim. Avvaliga hayratdan yoqa ushladilar. Kuyunib yig`ladilar ham. Kutmagan edim, kutilmaganda meni ``Kelinim!`` deya qabul qildilar. Dunyo aslida men tasavur qilgandek chirkin emas ekan. Hayotda yaxshi insonlar juda ko`p ekan! Qaynonam bilan uzoq dardlashib oltirdim. Farzandimni dunyoga keltirganimdan so`ng, erim bilan kelishimni so`radilar. Hatto qaytadan to`y ham qilib berishliklarini aytishdilar... Gap orasida Bobur akam sevgan qizi haqida so`radim. Ismi Lola ekan, shu mahallada turishini eshitib, uni ham oldiga bordim. Judayam dilbar qiz ekan, huddi Bobur akam bilan bir-biriga yaralgandek. Ularni ajralishlariga qisman men ham sababchi ekanligimni sezim judayam dilim vayron bo`ldi. Lola bilan ham uzoq suhabat qurdik. Shu suhbat davomida bir narsaga qaror qildim. Bu insonlar birga bo`lmog`i kerak! Buni uchun qanchali qiyin bo`lmasin, Bobur akadan ajralishga ham tayyor edim... * * * * * LOLA: - Aytilgan joyga bordim. Bobur akam keldi. Biz so`zsiz bir-birimizga tikilib qoldik... Bir kuni dadam va oyimni subatiga guvoh bo`ldim. Tuzalib ketganimdan so`ng, dadam bazi maslahatlarni olgani shifokorimni qabuliga borishibdi. Shunda bir kishi bilan suhbatlashib qolibdilar. U kishini o`g`li ham huddi mendek betob ekan. Dadam esa meni qanday davolanganimni aytib beribdilar. Haligi kishi, darov shifoxona bosh virachiga uchrab, ularga ham shifoxona fondi yordan berishini iltimos qilibdi. Afsuski yordam berishmabdi. Do`ktir dadamga uchrab, harkimga bunday maslaham bermaslik kerakligini aytibdi. Keyin bilishsa bizga aslida shifoxona fondi emas, umuman boshqa inson yordam bergan ekan... Odinaxonni aytishicha, menga yordam bergan inson Bobur akam ekan. Mana ular qarshimda turibdilar. Men uchun o`zini qurbon qilgan inson... * * * * * BOBUR: - Lolamning betobligini eshitib, a`qildan ozayozdim. Uning hayotini qutqarish uchun, juda katta pul kerak ekan. O`ylab o`tirmay ho`jayinni xonasiga bostirib kirdim. Menga katta muqtorda qarz berib turishini o`tinib so`radim. Meni haydam chiqardi. Lekin kechga yaqin o`zi chaqirdi va menga bir shart bilan pul berishga rozi bo`ldi. O`ylashga esa bir kun muhlat berdi. O`sha bir kun ham meni, Lolamning hayoti uchun taxtid edi. Men shartga rozi bo`ldim. Lolamni yashasi uchun, o`zimni sotdim. Menga qo`yilgan talab, sirni oshkor qilmaslik va Odinani asrab avaylab baxtli qilish edi... Mana Lolam qarshimda, u sog` omon, avvalgidek entik nigohlar bilan termulib turibdi... Lekin endi, bir-birimizga begonamiz... * * * * * ODINA: - Mana ular to`g`rimda. Yarim soatdan oshdi, bir-birlarini diydorlariga to`ymay, bir-birlaridan nigohlarini biz zum uzmasdan termulib turishibdi. Lolaga havasim keladi. ``Yoo rabbim... Hamma yerim og`rib ketmoqda! Menimcha oy kunim keldi... Lekin chidayman, ularni yana ko`proq birga bo`lmoqlari uchun ham chidayman! Bolam ozgina shoshmay tur!!!`` * * * * * MAJNUN: - Odinani oy kuni yaqinlashib qolishiga qaramay, erini Lola bilan uchrashtirgani olib ketldi. Kutilmaganda Odinani tulg`oq tutib, ingrab yubordi. Lola ingroq ovozni eshitib hushyor tordi. - Unga yordam bering! -dedi, Boburga. Bobur Odinaga yordamga shoshar ekan, ortiga qaradi. - Lola men qaytaman! - Yo`q... -dedi, Lola keskin ohangda. - Siz unikisiz. Men uchun ham uni baxtli qiling! Iltimos tezroq qarang, unga keraksiz... - Senchi? - Menham albatta baxtli bo`laman! - Alvido go`zalim! - Alvido, bizlar endi begonamiz!!! Bobur mashinaga o`tirdiyu, tezgina rulni burib, Odinani tug`riqxonaga olib ketdi. Birozgina ular ortidan kuzatib qolgan Lola o`zini kutib turgan mashinaga o`ltirdi va yig`lab yubordi... Unga rumolchamni tutdim. - Yig`lama Lola... U hayron boshini ko`tardi. - Siz? Siz o`sha kungi yigitsiz, meni anovi bezorilardan qutqarib uyimga olib kelgan! - Ha men o`sha! Boburni yo`qotdim deb kuyinma, hali seni baxting oldinda! - Siz ichimdagilarni o`qiyabsiz! Kimsiz o`zi? - Majnun, shu hikoya muallifi... - Sizni tushunmadim... - Hozir tushunadigan ahvolda emassan! - Ha... Uyimga oborib qo`yolasizmi? - Jonim bilan... Yo`ldan ketarkanmiz, yig`idan to`xtagan Lola so`z qotti. - Muallif bo`lsayz, bu yerda nima qilyabsiz? Yana o`sha kuni meni nega qutqardiz? - Bilasanmi Lola, hayol olami shunday cheksizkh, uni boshqara olsang ren har ishga qodirsan! Seni qutqarganimga kelsak. Lola aslida seni o`zim yaxshi ko`raman... Negaki sening obrizingda, o`zim sevgan insondan pratatib olganman! Hatto hikoyada ham, senga ozor berishlarini istamasdim... Hozir senga BEGONA bo`lsamda, senga baxt tilab qolaman... HOZIRCHA TAMOM... Muallif: -MAJNUN-