Xurmatli saytdoshlar! Oldingi yozgan hikoyamning oxirini juda tez tugatgan edim. Uzr ayb manda emas rejisyor hamma kadrni qirqib tashlabdi (xazil albatta). Bu safar qo`limdan kelgancha orginal variantda yozishga harakat qilaman xurmat bilan rea1ist. Yana bir yangi tong otdi... Kuz oyining yana bir yangi kuni boshlandi. Xona ichida o`z g`ami domida qovurilib yotgan Sardorga bularning zarracha ham ahamiyati qolmagan edi. Uni bu hayotda ushlab turguvchi, uning qalbiga quvonch olib kelguvchi hech zot, hech bir narsa qolmagan edi bu dunyoda. Sardor o`z yotoqxonasi karavoti ustida holsiz, madorsiz yotar, kecha ichgan arog`ining kuchi boshini og`ritib, ko`nglini aynitardi. U bunday yotishdan zerikib turmoqlik istagida yotog`idan oyoqlarini pastga tushurib xona poli bilan uchrashtirdi, so`ngra turmoqlik istagida qaddini ko`tardi. Turgan zahotiyoq boshi aylanib, holsizligidan yotgan joyiga gurs etib yiqildi. Shu asnoda chamasi besh daqiqaqalar yotganidan so`ng, bor kuchini yig`gancha o`rnidan turdi. Endi keyingi masala bir amallab yuvinish xonasiga qanday bo`lmasin yetib olish uning oldida turar edi... Yotoqxona devorlaridan ushlab yuvinish xonasi tomon olib boruvch uncha uzun bo`lmagan koridor bilan yuzlashdi. Asta-sekinlik bilan qadam tashlab uyning devorlari xamrohligida yuvinish xonasigaham yetib keldi. Sovuq dush tagida o`tkazilgan o`n besh daqiqa uni ancha tetiklashtirdi. Yuvinib bo`lib endi devorlar ko`magisiz oshxonaga kirdi. U yerda muhit buzilgan, allaqanday odamni dili xira qiladigan xidlar hukmronlik qilar edi ushbu oshxonada. Ko`ngli battar xunob bo`lgan Sardor bunday xolatga chidolmay borib oshxona derazasini ochib yubordi. Deraza ochilgan zahoti erta tongning musaffo havosi ichkariga qarab yopirilib kirib oshxonadagi noxush hidlar bilan o`zaro jangga kirib ketdi. Alal oqibat oshxonadan noxush hidlar birmuncha aridi. Sardor yettinchi qavat oshxona derazasidan tashqariga nazar tashlar ekan, ko`zi ro`parasidagi binoning to`rtinchi qavatida, kecha eri ichib uyiga kelmagan ayolning uyni boshiga ko`tarib janjal qilayotganiga tushdi. Ko`cha muyilishida har doimgidek Ro`za xola uyida tayyorlab chiqqan somsalarini sotmoqda, sal nariroqda, avtoto`xtash joyida ikki erkak bir-biriga juda nojo`ya so`zlar aytib haqorat qilishmoqda. Sababi oddiy "avariya", dilni xunob qilguvchi kichik ko`ngilsizlik sodir bo`lgan. Ularning mashinalari ham bir-biriga nisbatan yuztuban turibdi, go`yoki ular ham bamisoli egalariga o`xshab janjallashayotganday ko`rinar edi. Sardor u yerdan nigohini olib atrofni tomosha qilishda davom etdi. Ko`p o`tmay uning nigohi bir nuqtaga, ko`p qavatli binolar o`rtasida joylashgan, bolalar maydonchasining yonginasidagi ikki kishini bag`riga sig`dira oladigan o`rindiqqa qadaldi. Ranglari o`chib, zanglab ketgan temiri ko`rinib qolgan bu joy u uchun juda qadrli... Sardor bu yerda sevgan yori bilan o`tkazgan shirin damlarni hech nimaga alishmas edi. Ushbu joy uni mantig`i yo`q hayotidan yulib olib o`tmish xotiralari tomon olib ketdi... Sardor o`zi yoqtirgan qo`shni shahardagi rassomchilik oliygohiga grand asosida o`qishga qabul qilingan edi. O`zi voyaga yetib, tarbiya olgan bolalar uyida bu yangilik katta bayram tarzida nishonlandi. Hamma xursand, sababi oddiy, yana bir bola mustaqil hayotga qadam tashlamoqda, o`z baxti yo`lidan ketmoqda edi. Oliygohlarda yana bir yangi o`quv mavsumi boshlandi. Mamlakatning turli joylaridan talabalar bilim olish uchun oliygohlarga o`qish uchun yopirilib kela boshladi, ularning ichida Sardor ham katta dargohda o`qishini boshlab yubordi. Paxta mavsumi ham tugab, hamma talabalar yana o`qish, ilm olish istagida oliy o`quv yurtlarida o`qishni boshlab yuborishdi. Sardor ham hamma qatori ikki oylik paxta yig`im-terimida qatnashdi. Paxtadan qaytgandan so`ng o`zi o`qiydigan joyiga uzoq bo`lsada arzon, shinamgina ijaraga uy topdi. O`qishga astoydil berilib oliygohning eng iqtidorli o`quvchilaridan biriga aylandi. Talabalar ichida ham o`ziga yarasha xurmatga erishdi. Sardor o`zi ko`rinishidan ancha bo`ydor, chiroydan ham olloh benasib etmagan edi. Rasm chizishdan tashqari sport sohasiga qiziqqani uchun mushaklarining baquvvatligi xusniga xusn qo`shib turardi. Oliygohning ko`pgina qizlari uni deb aqldan ozgan qanchadan-qancha sevgi maktublari yozishmagan edi. Mana oliygohning birinchi kursini tamomlash arafasida turibdi. Hademay hamma o`qishni tamomlashadi va yozgi ta`tilga chiqib ketishadi. Kun ayni qiziy boshlagan mahali... talabalar u domlaning, bu domlaning ortidan izma-iz yurishibdi, sababi oddiy qanday bo`lmasin o`quv kursini yakunlash kerak. Ikkinchi dars yakunlanishidan oldin Muslima Sardorning qo`liga xat ko`rinishidagi bir qog`ozni berdi. Uni ochib ko`rgan Sardor bu sevgi maktubi ekanligini darxol payqadi. Xat Lobardan... Lobar institutning eng oldi qizlaridan bo`lib, chiroyi ham o`ziga yarashgan, uning oshiqlari sochidan ham ko`p edi. O`ziga to`q oilada kamol topgan bu qizni nainki oliygohning balki undan tashqaridagi yigitlar ham yonida ko`rishni orzu qilardi. Faqat Sardor emas... Uning fikru xayoli faqat o`qishga qaratilgan edi, sevgi-muxabbat uning uchun ortiqcha narsalarga vaqt sarflashday gap edi. Lobardan kelgan sevgi maktubi uning uchun birinchisi ham emas, oxirgisi ham bo`lib qolmasligini yaxshi bilardi. Har galgiday yo`q javobini yozib Muslimadan egasiga xatni jo`natib yubordi. Ikkinchi dars ham tugab orada katta tanaffus boshlandi. Hamma sinfxonalar ochilib ichkarida o`tirgan talabalar huddi qamoqdan qochgan mahbuslarday shosha-pisha darsdan chiqa boshlashdi. Ko`plar oliygoh binosida yonginasida tashkil etilgan uncha katta bo`lmagan hiyobonga chiqishdi. Bunday kunning issig`ida oliygohdagi eng bahavo salqin joy faqatgina shu yer. Kimdur kitob o`qigan, kimdur bir-biri bilan bahslashgan yana kimdur... xullas hamma o`zining ishi bilan band. Bu paytga kelib Sardor o`tgan hafta kutubxonadan olgan kitoblarini topshirib yana yangi kitoblar oldida, bino uchunchi qavatiga, so`nggi dars o`tiladigan rang tasvir xonasi tomon qadam bosdi. Sinfxonaga kirar ekan, u yerda hech kim yo`q edi. Xali kirish qo`ng`irog`i chalinishiga chamasi yigirma daqiqacha bor edi. Sinfxonaga kirib eshigini yopmoqchi ham ediki, eshikning nargi tomonidan kimdur eshikni zarb bilan tortdi. Eshik yana qaytadan ochildi. -Jasur tinchlikmi... (aytar-aytmas) Sardorning yuziga jag`i aralash Jasurning o`ng qo`l mushti kelib tushdi. Bu musht zarbidan Sardor biroz o`ng`aysizlanib, qo`lidagi kitob-daftarlari yerga tushib, o`zi orqaga bir qadam bosdi. Jasurning bergan ikkinchi zarbasiga chap bergan Sardor uni bir harakat bilan yerga yiqitdi va uning ustiga chiqib olib harakatlanmas holatga keltirib qo`ydi. Jasur tamaki chekar edi. Bu ta`sir qildi shekilli, Sardorning tagidan chiqishga bir-ikki urundi, ammo foydasi bo`lmagach, keyinchalik urunmay qo`ydi. Sardor Jasurning ko`zlariga qarar ekan uning ko`zlarida qaxr va g`azabdan boshqa hech narsani ko`ra olmadi. -Jasur nega bunday qilding? Senga nima yomonlik qildimki xe yo`q be yo`q o`zingdan-o`zing...? Uning g`azab to`la ko`zlari yoshlana boshladi. -Nega Lobarni xafa qilding... Jasurning dab durisdan Sardorga musht ko`targanining sababi oydinlashdi. Sardor sekin uning ustidan tushdi. U tezlikda o`rnidan turib u yer bu yerini qoqgancha ust-boshini to`g`irlagan kishi bo`ldi. -Men Lobarni yaxshi ko`raman, garchi uning ko`ngli senga tushgan bo`lsada men uni sevaman... Uni xafa qilishlariga qarab turolmayman. Sardor menga aytchi axir nimaga... nega uning sevgisini rad qilding. Yo bo`lmasam... yo bo`lmasam sevganing bormi? Jasur gaplarni aytar ekan ko`zidan oqayotgan yoshlarini yashirishga qanchalik urinmasin buni uddasidan chiqolmasdi. Sardor uning gaplariga javoban hech gap aytmadi, yerda sochilgan kitob-daftarlarini yig`ishtirar ekan: -Darsdan so`ng hiyobonda ko`rishamiz. Jasur burnini bir tortgancha xonadan chiqib ketdi. Biroz vaqt o`tib Sardor o`tirgan xonaga uning kursdoshlariham asta-asta kirib kela boshladi. Uchunchi dars boshlanganligi haqida kirish qo`ng`irog`i hayqirig`idan so`ng dars boshlandi. Darsda Jasur qatnashmadi. Sakson daqiqalik dars ham tugab hamma uyi tomon oshiqardi. Sardor darsdan chiqib hiyoboncha ichiga o`tdi. Hiyoboncha ichida Jasur o`rindiqqa o`tirgan holatda tamakisini chekib o`tirardi... U yerda ikki kursdoshdan boshqa hech kim yo`q edi. Jasur Sardorni ko`rib oxirigacha chekib ulgurmagan tamakisini yerga tashladi. -Ha keldingmi Sardor. Uzr boya sal qizishib ketdim. Yigitchilikda...(yelkasini qisib qo`ydi). -Hechqisi yo`q. Menham sening o`rnida bo`lganimda balki shunday qilarmidim... -Men esa Lobar sevgi izhor qilganida sening o`rningda bo`lganimda edi... -Yo`q,yo`q siraham menga havasing kelmasin (Sardorning ovozi alamli chiqdi). -Nega endi. Ko`zga yaqin yigitsan... uning ustiga yaxshi o`qiysan ham, qizlarni o`zingga ohangrabodek tortasan. Ko`p yigitlar sening o`rningda bo`lib qolishni orzu qiladi. -Xex Jasur... Jasurning yonidagi o`rindiqqa joylashgan Sardor gapida davom etdi. - Mening senga havasim keladi. Suyanguvchi otang, ardoqlaguvchi onang bor. Mendachi... menda kim bor... Na ota-ona na bir qarindosh. Men yetimcha hech kimga kerak emasman. Sardorning ichidagi dardlari yig`ilib qolgan edi. Negaligini o`zi ham bilmaydi, bu dardlarini kursdoshi bo`lmish Jasurga aytgisi keldi. Bolarlar uyida ulg`aygani, ko`ngli yarimtaligini, hayotdagi orzu-istaklari ularga erishish yo`lidan borishida unga hech narsa to`siq bo`lmasligi lozimligi ichidagi hamma dardlarini aytib tashladi. Oraga tushgan besh minutlik sukunatni Jasurning ovozi buzdi. (davomi bor...)